Özel Eğitimde Mesleki Gelişim Eğitici Eğitimleri Program İçeriği

ÖĞRENME KURAMLARI VE UDA (8 saat)

UYGULAMALI DAVRANIŞ ANALİZİNDE DAVRANIŞ YÖNETİMİ-I

(Uygun Davranışların Arttırılması) (8 saat)

UYGULAMALI DAVRANIŞ ANALİZİNDE DAVRANIŞ YÖNETİMİ-II

(Uygun Olmayan Davranışların Azaltılması) (8 saat)

UYGULAMALI DAVRANIŞ ANALİZİNDE ÖĞRETİM YÖNTEMLERİ (8 saat)

BECERİ ANALİZİ ve ÖĞRETİMİ (8 saat)

KAVRAM ANALİZİ ve ÖĞRETİMİ (8 saat)

SOSYAL BECERİ ÖĞRETİMİ (8 saat)

AKADEMİK BECERİ ÖĞRETİMİ-I

(Okuma-Yazma) (8 saat)

AKADEMİK BECERİ ÖĞRETİMİ-II

(Matematik) (8 saat)

BEP HAZIRLAMA- I

(Okul Öncesi Dönemde) (8 saat)

BEP HAZIRLAMA- II

(Okul Döneminde) (8 saat)

MAHREMİYET VE TACİZDEN KORUNMA, CİNSEL EĞİTİM (14 saat)

ÖĞRENME KURAMLARI VE UYGULAMALI DAVRANIŞ ANALİZİ (UDA)

Amaç

Öğrenmeyi farklı yönleriyle ve farklı bakış açılarıyla ele alan pek çok kuram bulunmaktadır. Bilindiği gibi kuramlar bir ya da birden fazla bilim insanının uzunca bir süre çalışarak oluşturdukları ve var olanı açıklamaya yönelik bilgi bütünleridir. Öğrenmeyi açıklayan bu kuramların öğretim desenlemede kullanılacak ilkelerini bilmek özel gereksinimli çocukların kalıcı öğrenmelerini sağlamak için öğretimi zenginleştirmeye katkıda bulunacaktır.

Özel gereksinimli öğrenciler akranlarına kıyasla gelişimsel gerilikler gösterdikleri gibi öğrenme açısından da yetersizlikler gösterebilirler. Bu nedenle onlara yapılacak öğretim uyarlamalarında bilimsel açıdan etkililiği kanıtlanmış yöntem ve uygulamaların seçilmesi yetersizliklerini ve gelişimsel açıklarını kapatabilmeleri için onlara zaman kazandıracaktır.

Davranışsal yöntemin temel ilkelerini kullanan Uygulamalı Davranış Analizi (UDA), özel gereksinimli çocuklarda yapılacak çalışmalar için birincil kriter olarak öğretilecek becerilerin sosyal açıdan anlamlı olması ilkesi üzerinde durarak çocukların eksikliklerinin giderilmesine odaklı çalışmaktadır. Uygulamalı Davranış Analizine uygun yürütülen müdahalelerde en önemli nokta, bu yöntemin uygulanmasına erken yaşta başlatılması ve yoğun bir şekilde devam ettirilmesidir. Bu şekilde uygulama sonrasında: İşlevsel becerilerin kazandırılması için gerekli olan taklit ve eşleme becerilerinin geliştirilmesi; Sosyal etkileşimi başlatma ve sürdürebilme becerilerinin geliştirilmesi; Alıcı ve ifade edici becerilerin geliştirilmesi; İletişim becerilerinin geliştirilmesi; Bağımsız olarak işlevde bulunabilme için organize olma becerilerinin kazandırılması; Günlük yaşam ve öz bakım becerilerinin geliştirilmesi; Akademik anlamda becerilerin geliştirilmesi; Toplumsal yaşama katılması ve sosyal uyum becerilerinin geliştirilmesini hedefleyen çalışmalar için bilimsel dayanaklı uygulama olarak kabul edilmektedir

Konu Başlıkları:

Davranışların açıklanması

Öğrenmeyi açıklayan farklı kuramlar

Uygulamalı davranış analizinin temelleri

Öğrenme öğretme sürecinde UDA

Çalıştayının Hedefleri

Farklı öğrenme kuramlarının ilkelerini sıralayabilecektir.

Uygulamalı Davranış Analizi yaklaşımını süreç olarak kavrayabilecektir.

Öğrenme- Öğretme sürecini tanımlayabilecektir.

Seminer Süresi: 8 saat

Doç. Dr. AYTEN DÜZKANTAR

Anadolu Üniversitesi

Engelliler Araştırma Enstitüsü

UYGULAMALI DAVRANIŞ ANALİZİNDE DAVRANIŞ YÖNETİMİ-I

UYGUN DAVRANIŞLARIN ARTTIRILMASI

Amaç

UDA inde günlük olarak yaptığımız şeylerin çoğu davranış olarak sınıflandırılmaktadır. Örneğin, yürümek, konuşmak, giyinmek, yemek yemek kazandırılabilecek davranışlardır. Davranış analistleri, uygun davranışlar için daha büyük hedefleri, daha kolay erişilebilen ve ölçülebilen küçük hedeflere ayırarak yeni davranış ve becerilerin daha kolay edinilmesini sağlamaya çalışırlar. Davranışlar tam olarak kazanılıp doğal bağlamda akıcı bir biçimde kullanılana kadar tekrarlanan küçük adımlar Uygulamalı davranış analizi (UDA)nin temel prensibidir.

UDA yaklaşımının ve bu yaklaşımı temel alan öğretim yöntemlerinin pek çok yetersizlik grubuna davranış öğretiminde etkili olduğunu gösteren bilimsel çalışmalar mevcuttur. Ayrıca yapılan bilimsel çalışmalar diğer yöntemlere göre verimliliğini de kanıtlanmıştır. Bu seminer UDA’nin uygun davranışları arttırma prensiplerinden yararlanma stratejilerini kazandırmayı hedeflemektedir.

Konu Başlıkları:

Davranışlar ve ÖDS Modeli

Pekiştirme Sistematiği

Ön uyaranların düzenlenmesi

İpuçlarının belirlenmesi

Uygulamalı Davranış Analizi Çalıştayının Hedefleri

Uygun Davranışların Arttırabilecek

Davranış Sonrası Uyaranları Uyarlayabilecektir.

Davranış Öncesi Uyaranları Uyarlayabilecektir.

Davranış Anında İpuçlarının Uyarlayabilecektir

Seminer Süresi: 8 saat

Doç. Dr. AYTEN DÜZKANTAR

Anadolu Üniversitesi

Engelliler Araştırma Enstitüsü

UYGULAMALI DAVRANIŞ ANALİZİNDE DAVRANIŞ YÖNETİMİ-II

UYGUN OLMAYAN DAVRANIŞLARIN AZALTILMASI

Amaç

İnsanlar bazen istediklerini elde etmek için uygunsuz araçlar veya davranışlar kullanırlar. Uygun olamayan bir tercih varsa davranış analistleri, davranış ve çevre arasındaki ilişkiyi anlamak için bilimsel bir yaklaşım olan UDA kullanırlar. Böylece özel gereksinimli bir kişinin uygun olmayan şekilde iletişim kurmasının nedenlerini belirlemeye çalışırlar. Özel gereksinimli öğrenciler akranlarına kıyasla gelişimsel gerilikler gösterdikleri gibi öğrenme açısından da yetersizlikler gösterebilirler. Yanlış öğrenme, öğrenememe ya da uygun olmayan davranışların çevre tarafından desteklenmesi sonucunda kendisine zarar verici veya çevresini rahatsız edici davranışlara yönelebilirler.

Uygulamalı davranış analizi (UDA) yaklaşımının ve bu yaklaşımı temel alan davranış yönetme yöntemlerinin pek çok yetersizlik grubunda uygun olmayan davranışların azaltılması ve ortadan kaldırılmasında etkili olduğunu gösteren bilimsel çalışmalar mevcuttur. Ayrıca yapılan bilimsel çalışmalar diğer yöntemlere göre verimliliğini de kanıtlanmıştır. Bu seminer uygun olmayan davranışlarla baş etmede UDA prensiplerinden yararlanma stratejilerini kazandırmayı hedeflemektedir.

Konu Başlıkları:

Problem Davranış Nedir

Problem Davranışların Nedenleri

Problem Davranışların Çocuk İçin İşlevleri

Problem Davranışlar ve ÖDS Modeli

Problem Davranışların Azaltılması

Uygulamalı Davranış Analizi Çalıştayının Hedefleri

Problem davranışın tanımını yapabilecek;

Problem davranışın nedenlerini açıklayabilecek;

Problem davranışların çocuk için işlevlerini açıklayabilecek;

Problem davranışları azaltma yöntemlerini açıklayabilecek;

Uygun olmayan Davranışların Azaltılması

Davranış Sonrası Uyaranları Uyarlayabilecektir.

Davranış Öncesi Uyaranları Uyarlayabilecektir.

Seminer Süresi: 8 saat

Doç. Dr. AYTEN DÜZKANTAR

Anadolu Üniversitesi

Engelliler Araştırma Enstitüsü

UYGULAMALI DAVRANIŞ ANALİZİNDE ÖĞRETİM YÖNTEMLERİ

Amaç

Uygulamalı davranış analizi (UDA) yaklaşımının ve bu yaklaşımı temel alan öğretim yöntemlerinin pek çok yetersizlik grubuna beceri ve kavram öğretiminde etkili olduğunu gösteren bilimsel çalışmalar mevcuttur. Ayrıca yapılan bilimsel çalışmalar diğer yöntemlere göre verimliliğini de kanıtlanmıştır. Diğer yöntemler arasında en etkili yöntem olduğu araştırma sonuçları ile kanıtlanan Uygulamalı Davranış Analizi (UDA), özel eğitime gereksinim duyan çocukların eğitimi için çok önemlidir. Uygulamalı Davranış Analizi (UDA) temelinde uygulanan yanlışsız öğretim yöntemi hata düzeyinin çok düşük olması, çocuğun daha çok pekiştireç alması, öğrenen ile öğretilen arasındaki ilişkinin olumlu olması nedeni ile uygun olmayan davranışların çok daha az ortaya çıkmasını sağlamaktadır. Bu seminer UDA’nın öğretme ve öğrenme prensiplerinden yararlanma stratejilerini kazandırma hedeflenmektedir.

Konu Başlıkları:

Ayrık denemelerle öğretimde

Eşzamanlı ipucuyla öğretim

Sabit bekleme süreli öğretim

Aşamalı yardım

İpucunun giderek azalması

Etkinlik çizelgesi

Şekil verme

Doğrudan öğretim

Video modelle öğretim

Fırsat öğretimi

Gömülü öğretim

Çalıştayının Hedefleri

Öğretim Yöntemleri hakkında bilgiye sahip olacak

Öğretim Yöntemlerini kullanabilme becerisini geliştirecek

Etkili öğretim esaslarına dayalı olarak uygun öğretim yöntemini seçebilecek.

Etkili öğretim esaslarına dayalı öğretim etkileşimi planlayabilecektir.

Seminer Süresi: 8 saat

Doç. Dr. AYTEN DÜZKANTAR

Anadolu Üniversitesi

Engelliler Araştırma Enstitüsü

BAĞIMSIZ YAŞAMI HEDEFLEYEN BECERİ ÖĞRETİMİ

Amaç

Özel eğitime gereksinim duyan öğrencilerin eğitiminde önemli hedeflerden biri bireysel bağımsızlığın sağlanmasıdır. Bunun için sayısız beceri öğrenilmesi gerekir. Bağımsızlığı sağlayan becerilerin temelini özbakım becerilerinin öğretimi oluşturur. Normal gelişim gösteren çocuklar gelişimsel altyapıları oluştukça buna paralel öğrenme girişimlerini kendileri başlatır ve dönemsel becerilerini deneme yanılma girişimleriyle öğrenirler. Özel eğitime gereksinim duyan bireyler ise öğrenme girişimlerini başlatmada gecikebilir ya da uygun olmayan denemelerle beceri yerine başarısızlığı öğrenirler. Bu nedenle becerin öğretilmesinin kolaylaştırılması ve sistematikleştirilmesi gerekir. Onlara göre beceriler kimi zaman çok karmaşık gelebilir. Öğretilecek beceriye karar verirken göz ardı edilmemesi gereken en önemli nokta ise bireyin neyi yapamayacağının değil, neyi yapacağının belirtilmesinin gerektiğidir.

Bildiğimiz gibi beceriler tek basamaklı çok basamaklı ve zincir olmak üzer üç kategoride ele alınmaktadır. Çok basamaklı becerilerin her bir basamağı tek basamaklı bir beceridir ve sıralı olarak yerine getirilmesi durumunda yeni bir beceri ortaya çıkar. Zincir beceriler ise ardışık tekrarlanması gereken çok basamaklı beceriler olarak tanımlanabilir. Becerinin her bir basamağı çok basamaklı becerilerden oluşur ve buna göre analiz edilebilir. Birinci zinciri oluşturan çok basamaklı beceri tamamlandığında ikinci zincir halkasındaki çok basamaklı beceriler öğretilir. Yığışımlı zincir beceriler ise bir zincir becerinin öğretiminin diğer zincir becerinin öğretimi için önkoşul niteliğinde olması ya da farklı zincir becerilerin paralel öğretimini gerektirmesidir.

Özel eğitime gereksinim duyan çocuklar için öğrenmesi gereken becerinin niteliğini tanımlamak ve uygun şekilde analiz ederek sırasıyla öğretmek gerekir. Bunun için özel eğitimcinin beceri analizi ve öğretimi konusundaki yeterliliği önemlidir. Bu çalışmada farklı türden becerilerin farklı şekilde nasıl analiz edilip öğretilmesi gerektiğini ve gerektiğinde bireysel uyarlamaların nasıl yapılacağını, öğretim yaparken uygun yöntem seçebilmeyi kazandırma hedeflenmektedir.

Konu Başlıkları:

Bağımsız Yaşam Becerileri

İşlevsel Beceriler

Özbakım Becerileri

Kişisel Bakım Becerileri

Beceri Öğretimi

Çalıştayının Hedefleri

Bağımsız yaşayabilmeyi sağlayacak işlevsel becerileri belirleyebilecek,

Bağımsız yaşayabilmelerini sağlayacak işlevsel becerileri öğretmek üzere planlama yapabilecek,

Etkili Öğretim esaslarına dayalı olarak işlevsel becerin öğretimini gerçekleştirebilecek,

Öğrettiği becerileri değerlendirebilecek,

Değerlendirme sonucuna göre tamamlayıcı çalışmaları planlayabilecektir.

Seminer Süresi: 8 saat

Doç. Dr. AYTEN DÜZKANTAR

Anadolu Üniversitesi

Engelliler Araştırma Enstitüsü

KAVRAM ÖĞRETİMİ

Amaç

Davranışsal yöntemin temel ilkelerini kullanan Uygulamalı Davranış Analizi (UDA), özel gereksinimli çocuklarda yapılacak çalışmalar için birincil kriter olarak öğretilecek becerilerin sosyal açıdan anlamlı olması ilkesidir. Uygulamalı Davranış Analizine uygun yürütülen müdahalelerde en önemli nokta, bu yöntemin uygulanmasına erken yaşta başlatılması ve yoğun bir şekilde devam ettirilmesidir. Bu şekilde uygulama sonrasında işlevsel becerilerin kazandırılması için gerekli olan taklit ve eşleme becerilerinin geliştirilmesi hedeflenir. Sosyal etkileşimi başlatma ve sürdürebilme becerilerinin geliştirilmesi için alıcı ve ifade edici becerilerin geliştirilmesi gerekir. İletişim becerilerinin geliştirilmesi iletişim partneriyle aynı anlamdaki kavramları öğrenebilmesini gerektirir. Kavram öğretimi akademik becerilerin geliştirilmesi için de gereklidir. Özellikle matematik öğretiminin neredeyse tamamı kavram öğrenmeyi gerektirmektedir. Bağımsız olarak işlevde bulunabilme için organize olma becerilerinin kazandırılması, toplumsal yaşama katılması ve sosyal uyum becerilerinin geliştirilmesini hedefleyen çalışmalar için pek çok kavramın öğrenilmesi gerekir. Bu çalışmada kavram öğretiminde analize dayalı çalışmalar yapabilmek için bilimsel dayanaklı uygulama olarak kabul edilen UDA prensiplerinden yararlanma stratejileri kazandırılmaya çalışılacaktır.

Konu Başlıkları:

Bilişsel gelişim

Kavramların gelişimsel sıralaması

Kavramların taksonomisi

Kavram analizi

Kavram Öğretimi

Çalıştayının Hedefleri

Kavramların bilişsel gelişime paralel edinimlerini sıralayabilecek

Kavram analizini yapabilecek

Analize göre kavramın ne zaman öğrenilebileceğini belirleyebilecek,

Kavram öğretimi için sistematik araç planlayabilecek

Kavramın niteliğine göre uygun öğretim yöntemi seçebileceksiniz.

Kavramın öğrenilip öğrenilmediğini değerlendirebilecek,

Değerlendirme sonucuna göre tamamlayıcı çalışmaları planlayabilecektir.

Seminer Süresi: 8 saat

Doç. Dr. AYTEN DÜZKANTAR

Anadolu Üniversitesi

Engelliler Araştırma Enstitüsü

SOSYAL BECERİ ÖĞRETİMİ

Amaç

Sosyal bir varlık olarak tanımlanan insan yavrusu için sosyal becerileri kazanması ve geliştirmesi oldukça önemlidir. Birey ve çevresi için işlevsel olan sosyal becerilerin yanı sıra, daha sonraki yaşam dönemlerinde kazanması gereken karmaşık davranışlar için ön koşul niteliğinde olan sosyal becerinde kazandırılması gerekir. Sosyal becerilerin kazanılması bireyin sosyal hayata daha kolay girmesini sağlayacaktır. Bunun için de birey için işlevsel sosyal beceriler “hedef davranış” olarak ele alınmalıdır.

Uygulamalı davranış analizi (UDA), sistematik bir şekilde uygulanarak sosyal açıdan önem arz eden davranışları değiştirmeyi amaçlayan bir bilim dalıdır. UDA nın üzerinde durduğu en önemli nokta her zaman davranışın sosyal çevre içerisinde değil, doğal çevre dâhilinde incelenmesi gerektiği yönünde olmuştur. Dolayısıyla, davranış analizleri davranışın çevre ile ilgili gözlemlenebilir ilişkisi üzerine odaklanmıştır. Bu çalışmanın amacı, davranışsal yöntemin temel ilkelerini kullanan ve birincil kriter olarak öğretilecek becerilerin sosyal açıdan anlamlı olması düşüncesi üzerinde duran Uygulamalı Davranış Analizi (UDA)nden yaralanılarak özel gereksinimli çocukların eksikliklerinin giderilmesinde UDA prensiplerinden yararlanılmasını kazandırmaktır.

Konu Başlıkları:

Ön sosyal beceriler

Gelişimsel Sosyal Beceriler

Sosyal Beceri Öğretimi

Çalıştayının Hedefleri

Ön sosyal becerileri belirleyebilecek,

Ön sosyal becerilere ilişkin performans alabilecek,

Gelişimine paralel öğrenilmesi gereken sosyal becerileri sıralayabilecek,

Öğrettiği sosyal becerilere uygun yöntem seçebilecek,

Sosyal beceri öğretimini gerçekleştirebileceksiniz.

Seminer Süresi: 8 saat

Doç. Dr. AYTEN DÜZKANTAR

Anadolu Üniversitesi

Engelliler Araştırma Enstitüsü

AKADEMİK BECERİ ÖĞRETİMİ (OKUMA-YAZMA)

Amaç

Özel eğitime gereksinim duyan öğrencilerin eğitiminde bireysel bağımsızlığın temelini oluşturan özbakım becerilerinin öğretiminden sonra önemli hedeflerden biri de akademik becerilerin kazandırılmasıdır. Okuma- yazma işlevsel akademik beceriler içinde yer alan akademik becerilerden biridir. İşlevsellik kelime anlamı olarak düşünüldüğünde “uygulamalı”, “yararlı” gibi anlamlara karşılık olarak kullanılmaktadır. Becerinin işlevselliği de kolayca uygulamaya dönüştürülebilen yararlı bir beceri olması anlamına gelmektedir. Bir bireyin hayatı boyunca bağımsız yaşayabilmesi için pek çok beceri öğrenmesi gerekebilir. Bu bağlamda işlevsellik yeni bir anlamda kullanılmaktadır. Yaşam boyu bağımsız yaşanabilmesi için (asgari) bilinmesi, edinilmesi en temel olan beceriler işlevsel beceriler olarak düşünülmektedir. Bu becerilerin bir kısmı da akademik becerilerdir. Tanımından da anlaşıldığı gibi okuma-yazma becerileri yaşamın ilk yıllarında kazanılan becerilerdir. Halbuki akademik beceriler, okul yıllarında öğrenilmesi gereken beceriler olarak düşünülür. Akademik becerilerin alt yapısı çok erken yaşlarda edindiğimiz bilişsel ve motor beceriler tarafından oluşturulmaktadır. Bu nedenle bazı bilişsel ve motor becerilerin edinimi okuma-yazma öğrenmek için ön koşul beceri niteliğindedir. Önkoşul beceriler hedeflenen becerinin öğrenilebilmesi için bireyin sahip olması gereken beceriler olarak tanımlanmaktadır. Bu nedenle okuma-yazma öğretimine başlamadan önce çocuğun bu önkoşul becerilere sahip olup olmadığının kontrol edilmesi gerekir.

Akademik beceriler genellikle yığışımlı zincir becerilerdir. Bildiğimiz gibi beceriler tek basamaklı çok basamaklı ve zincir olmak üzer üç kategoride ele alınmaktadır. Tek basamaklı beceriler temel yönerge öğretiminde de kullanılan al, ver, at, vb. gibi basit becerilerdir. Top yuvarlama ise çok basamaklı bir beceridir. Topu alıp, eliyle tutup, öne doğru itmesini gerektirir. Çok basamaklı becerilerin her bir basamağı tek basamaklı bir beceridir ve sıralı olarak yerine getirilmesi durumunda yeni bir beceri ortaya çıkar. Zincir beceriler ise ardışık tekrarlanması gereken çok basamaklı beceriler olarak tanımlanabilir. Becerinin her bir basamağı çok basamaklı becerilerden oluşur ve buna göre analiz edilebilir. Birinci zinciri oluşturan çok basamaklı beceri tamamlandığında ikinci zincir halkasındaki çok basamaklı beceriler öğretilir. Yığışımlı zincir beceriler ise bir zincir becerinin öğretiminin diğer zincir becerinin öğretimi için önkoşul niteliğinde olması ya da farklı zincir becerilerin paralel öğretimini gerektirmesidir.

Okuma-yazma öğretimi her ne kadar tek bir akademik beceri gibi ele alınmaya çalışılsa da iki farklı zincir becerinin paralel öğretimini gerektiren karmaşık bir zincir beceri öğretimi planlamasıdır. Okuma- Yazma tek bir akademik beceri olarak ele alındığında güçlük düzeyi artmaktadır. Her ikisi de yığışımlı karmaşık beceri niteliğinde olduğundan ayrı ayrı analiz edilerek paralel öğretilmesi çocuğun öğrenmesini kolaylaştıracağı gibi, öğretmenin detaylı performans değerlendirmesini ve öğretimi sistematik yürütmesini de sağlayacaktır

Konu Başlıkları:

Okuma- yazma öğretim yaklaşımları

Okuma yazma öğretiminin güçlüğünü yaratan durumlar

Okuma-yazma analizi

Okuma- yazmaya hazırlığın tamamlanmasının önemi

Okuma yazma öğretiminin uyarlanması

Okuma-yazma öğretiminde araçların hazırlanması

Okuma yazmada sunum (yöntem kullanımı)

ÇALIŞTAYININ HEDEFLERİ

Okuma –Yazama öğretiminde farklı yaklaşımları sıralayabilecektir.

Ses temelli okuma yazma öğretimi kavrayabilecek

İçerik Analizi

Ses temelli okuma yazma öğretimini uyarlayabilecek

Ses temelli okuma yazma öğretimini aşamalandırabilecek

Ses temelli okuma yazma öğretimi sürecini planlayabilecek

Okuma Öğretimi

Okuma öğretimini kavrayabilecek

Okuma öğretimini planlayabilecek

Okumaya hazırlık çalışmalarını kavrayabilecek

Okumaya hazırlık çalışmalarını planlayabilecek

Okumaya hazırlık çalışmalarının araçlarını geliştirebilecek

Okuma akıcılığı çalışmalarını planlayabilecek

Yazma Öğretimi

Yazma öğretimini kavrayabilecek

Yazma öğretimini planlayabilecek

Yazmaya hazırlık çalışmalarını kavrayabilecek

Yazmaya hazırlık çalışmalarını planlayabilecek

Yazmaya hazırlık çalışmalarının araçlarını geliştirebilecek

Yazma hatalarını azaltmaı çalışmalarını planlayabilecek

Seminer Süresi: 8 saat

Doç. Dr. AYTEN DÜZKANTAR

Anadolu Üniversitesi

Engelliler Araştırma Enstitüsü

AKADEMİK BECERİ ÖĞRETİMİ (MATEMATİK)

Amaç

Özel eğitime gereksinim duyan öğrencilerin eğitiminde bireysel bağımsızlığın temelini oluşturan özbakım becerilerinin öğretiminden sonra önemli hedeflerden biri de akademik becerilerin kazandırılmasıdır. Matematik işlevsel akademik beceriler içinde yer alan akademik becerilerden biridir. İşlevsel beceriler, yaşam boyu bağımsız yaşanabilmesi için (asgari) bilinmesi, edinilmesi en temel olan becerilerdir. Bir bireyin hayatı boyunca bağımsız yaşayabilmesi için matematikle ilişkili pek çok beceri öğrenmesi gerekir. Örneğin, bir çikolata almak için markete gittiğinde elindeki paranın yetip yetmeyeceğine karar verebilmesi veya parasının yeteceği büyüklüktekini alması gerektiğine karar verebilmesi için matematiksel bir kıyaslama yapabilmesi gerekir.

 Matematik öğretim süreci karmaşık bir süreçtir. Özel gereksinimli çocukların eğitimi söz konusu olduğunda öğretmenin bu karmaşık yapı içindeki değişkenleri belirleyip kontrol altına alarak öğrencisinin en kısa zamanda matematikle ilgili becerilere sahip duruma gelmesini sağlamak zorundadır. Matematikte yer alan beceri ve işlemler soyut olmakla birlikte ardışık olma özelliği göstermektedir. Bu özelliğe göre matematikteki bir beceri ya da işlemin öğrenilmesi, kendisinden önce gelen beceri ve işlemin öğrenilmiş olması ile ilişkilidir. Böylece hiyerarşik sıra içindeki bir matematik beceri ve işleminin yeterince öğrenilmeden geçilmesi kendinden sonra gelen beceri ve işlemin öğrenilmesini zora sokmaktadır. Dolayısıyla matematik içeriğinin düzenlenmesinde beceri ve işlemlerin birbirinin önkoşulu olma ilişkilerinin göz önünde bulundurulması gerekmektedir.

Konu Başlıkları:

Sayılar

İşlemler

Problem çözme

Geometri

Ölçü birimleri olarak sıralanmaktadır.

Çalıştayının Hedefleri

Bağımsız yaşayabilmeyi sağlayacak işlevsel matematik becerileri belirleyebilecek,

Bağımsız yaşayabilmelerini sağlayacak işlevsel matematik becerileri öğretmek üzere planlama yapabilecek,

Etkili Öğretim esaslarına dayalı olarak işlevsel matematik becerin öğretimini gerçekleştirebilecek,

Öğrettiği becerileri değerlendirebilecek,

Değerlendirme sonucuna göre tamamlayıcı çalışmaları planlayabilecektir.

Seminer Süresi: 8 saat

Doç. Dr. AYTEN DÜZKANTAR

Anadolu Üniversitesi

Engelliler Araştırma Enstitüsü

BEP HAZIRLAMA- OKUL ÖNCESİ DÖNEMDE

Amaç

Bireyselleştirilmiş eğitim programı (BEP) çocuğun normal gelişim gösteren akranlarıyla arasındaki farklılıkların beş gelişim alanının her birinde detaylı belirlenmesinden sonra gelişimsel açığın kapatılmasına ilişkin yapılacakların planlandığı bir programdır. Bu program beş gelişim alanında çalışılacak davranışları sıralayan ve öğretimi tamamlanan davranışlar için kayıt oluşturan ve sistematik ilerlemeyi sağlayan bir rehberdir. Gelişim alanlarından her hangi birinde üst uzman desteği alınacaksa bunun da yönlendirilmesi ve takibini mümkün kılan bir klavuzdur. Bireyin varsa farklı yetersizlikleri için öğretimde yapılacak uyarlamaların açıklandığı öğrenciyi merkeze alan bir öğretim planlamasıdır. Bu çalışmada okul öncesi dönemde zenginleştirilmiş bir programın yapılması ve yürütülmesinde dikkat edilmesi gereken hususlara dikkat çekilecektir

Konu Başlıkları:

Gelişimin doğası

Gelişimi değerlendirme

Gelişimsel farklılığı ölçen araçlar

İşlevsel ve önkoşul becerileri belirleme

BEP hazırlama

Çalıştayının Hedefleri

Gelişimsel kritik davranışları belirleyebilecek,

Tüm gelişim alanlarındaki gelişimsel örüntüleri farkedebilecek

İşlevsel ve önkoşul becerileri ayırt edebilecek,

BEP hazırlayabilecek,

BEP değerlendirebilecek,

Yeni hedef davranışlar ile BEP revize edebileceksiniz.

Seminer Süresi: 8 saat

Doç. Dr. AYTEN DÜZKANTAR

Anadolu Üniversitesi

Engelliler Araştırma Enstitüsü

BEP HAZIRLAMA- OKUL DÖNEMİNDE

Bireyselleştirilmiş eğitim programı (BEP) çocuğun içinde bulunduğu eğitim ortamının hedefleri ile özel gereksinimli öğrencinin performansının uyumlanabilmesi için yapılması gereken planlamadır. Öğrenci takvim yaşına göre kurumsal eğitimde normal gelişim gösteren akranlarıyla birlikte eğitim almalıdır. Bu onun sosyal gelişimi ve model alarak öğrenmesini desteklemek açısından önemlidir. Ancak performansı yaşıtlarının öğrendiği akademik becerileri öğrenmesi için uygun olmayabilir. Bu durumda içerik analiz edilerek güçlük düzeyinin özel gereksinimli çocuğun performansına uyumlanması gerekir. Böylece akranlarıyla birlikte ve fakat kendi performansına uygun öğrenmelerini sürdürebilir. Bu çalışmada okul döneminde içerik analiz ederek öğrencinin performansına uygun bir programın yapılması ve yürütülmesinde dikkat edilmesi gereken hususlar açıklanacaktır.

Konu Başlıkları:

Okul programlarının incelenmesi

Performans değerlendirme

İçerik analizi

Performansa uygun İşlevsel ve önkoşul becerileri belirleme

BEP hazırlama

Çalıştayının Hedefleri

Program içeriklerini analiz edebilecek,

İşlevsel ve önkoşul becerileri ayırt edebilecek,

İçeriğin öğrenilmesini sağlayacak performans düzeyini belirleyebilecek

BEP hazırlayabilecek,

BEP değerlendirebilecek,

Yeni hedef davranışlar ile BEP revize edebileceksiniz.

Seminer Süresi: 8 saat

Doç. Dr. AYTEN DÜZKANTAR

Anadolu Üniversitesi

Engelliler Araştırma Enstitüsü

MAHREMİYET VE TACİZDEN KORUNMA, CİNSEL EĞİTİM

Amaç

Çocukların gelişim alanları dendiğinde beş gelişim alanı; bedensel (fiziksel), zihinsel, duygusal, sosyal ve cinsel gelişim alanları olarak sayılmaktadır. Hiçbir gelişim alanı diğerinden öncelikli düşünülmemelidir. Tüm gelişim alanlarına yönelik destekleyici eğitim sağlanırken özel gereksinimli çocukların eğitiminde cinsel gelişim alanı göz ardı edilmektedir. Unutulmamalıdır ki insan tüm gelişim alanlarında paralel gelişim gösterdiğinde kendini gerçekleştirebilmektedir. Özel eğitime gereksinim duyan birey eğitim almadığı her gelişim alanıyla ilgili yanlış öğrenmeler yapabilir ve ileri yaşlarda problem davranışlar gösterebilir.

Özel gereksinimli çocukların eğitimini planlarken gelişim kuramlarının bize çizdiği rotayı rehber almaktayız. Örneğin, bilişsel gelişim için nasıl ki bir kuramsal temele dayalı değerlendirme ve öğretim planlamaları yapıyorsak, cinsel gelişim için de gelişimsel bir kuramı kullanmalıyız. Cinsel gelişimin kuramsal yol haritası da Freud tarafından çizilmiştir. Bu kuramda cinsiyet rolünün kazanımında çocukların geçirdikleri psiko-seksüel gelişim evrelerin etkisi olduğunu belirtmiştir. Freud’a göre beş psiko-seksüel gelişim dönemi vardır. Bu gelişim evrelerinde normal çocukların edinimleri konusunda bilgi sahibi olmak özel eğitime gereksinim duyan çocuklarımızın eğitimlerini planlarken bizlere yol gösterici olabilir. Genellikle özel eğitime gereksinim duyan çocukların gelişim evrelerinden aynı sıra ile ancak farklı süreçte geçtikleri fikri kabul edilmektedir. Bu zihin gelişimi için nasılsa cinsel gelişim içinde öyle ele alınmalıdır.

Çocuğun tüm gelişim alanlarındaki gelişiminin takip edilerek cinsiyetine uygun rollerini kabul etmesine, kendi cinsi ile karşı cinsin özelliklerini anlamasına, kendi cinsiyle ilgili özelliklerle bir bütünlük içinde yaşamasına yardımcı olmak amacıyla verilen bilgilendirme ve bilinçlendirme çalışmalarını nasıl yapacağımızı planlayacağız. Çocuklukta başlaması gereken cinsiyet eğitimi, çocukta cinsellik kavramının gelişimiyle ergenlik döneminde son şeklini alır. İnsandaki cinsellik anlayışı, hayvanlardaki cinsel içgüdüden farklı olarak duygu ve düşüncelerin birlikte ele alındığı bir eğitim süreciyle geliştirilir. Bu çalışmada özel eğitime gereksinim duyan çocuklarda psiko-seksüel gelişim açısından farklılıklar söz konusu mudur? Sorusuna da yanıt arayacağız.

Sentilhes’e göre cinsellik kavramının gelişimi duygu ve aklın birlikte kullanımını gerektirir. Zeka düşünmeyi, yorum yapmayı, olaylar arasında ilişki kurmayı, seçenekler oluşturmayı, uygun tercihler yapmayı sağlar. Cinsel gelişim, fiziksel gelişim ve olgunluğu temel alan eylemsel girişimlerin zihinsel kapasiteye göre anlamlandırılmasıyla sağlanan cinse özgü duygusal ve sosyal gelişim alt yapısının oluşturulması anlamına geldiği söylenilebilir. İçinde yaşanılan kültür, gelenek, din, hukuk, ekonomi vb. bağlı olarak cinsiyet eğitimi de farklılaşır ve farklı cinsellik anlayışlarının gelişmesine neden olur. Çocuğun kendisinden beklenen uygun cinsiyet rolünü kazanması, içinde yaşadığı toplumun, çevrenin ve ailenin etkisiyle sağlanmaktadır. Tüm gelişim alanlarında gelişimini tamamlayan bireyin, bağımsız bir birey olmasını sağlamak ulaşılmak istenen son noktadır. Bağımsızlık, kendi sınırları içinde özerk ve dokunulmaz olmak demektir. Bireyin bedeni bu dokunulmazlık sınırını oluşturur. Öyleyse, bireye bağımsız olduğunu öğretmenin bir yolu, bireye öncelikle bedeninin dokunulmazlığı olduğunu öğretmektir. Bunun için anne-babaların ve toplumun tutum değiştirmesi gerekmektedir. Her toplumda yaşanan sorunlar farklılaştığı için de sorunların çözümünün her toplum, her aile, her birey için değişmektedir. Bu çalışmada kendi kültürel değerlerimize uygun bir cinsel eğitim ve tacizden koruma programını çalışacağız. Bu çalıştayda çocuğun cinsel gelişimine paralel tüm gelişim alanlarına oluşturulabilecek destek eğitimler örneklenirken; cinsel gelişime paralel doğru bilgi, beceri ve kural öğretiminin nasıl planlanacağı ve uygulanacağı gösterilecektir.

Konu Başlıkları:

Cinsel Gelişim

Cinsel Gelişime Paralel Öğretilmesi Gereken Beceri ve Kurallar

Ergenlik Dönemine Geçişte Değiştirilmesi Gereken Davranış ve Beceriler

Cinsel Gelişim ve Ergenlik

Ergenlik Döneminde Cinsel Gelişime Paralel Öğretilmesi Gereken Kavramlar

Çalıştayın Hedefleri

Çocukların cinsel gelişim evrelerinde oluşturabilecekleri tipik davranışları tanımlayabilir.

Cinsel Gelişimin diğer gelişim alanlarıyla etkileşimini söyler

Cinsiyet Eğitiminin neden verilmesi gerektiğini açıklayabilir.

Cinsiyet Eğitimini gelişimsel temele dayalı olarak planlayabilir.

Özürlü çocukların cinsiyet eğitiminde göz önünde bulundurulması gereken noktaları sıralayabilir.

Cinsiyet Eğitimini etkili öğretim yöntemleriyle planlayabilir.

Aileleri Taciz konusunda bilgilendirir.

Özürlü Çocukların tacizden korunması için eğitim programı planlar.

Seminer Süresi: 2X7 saat

Doç. Dr. AYTEN DÜZKANTAR

Anadolu Üniversitesi

Engelliler Araştırma Enstitüsü