DİKKAT EKSİKLİĞİ HİPERAKTİVİTE BOZUKLUĞU (DEHB)
Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu (DEHB) gelişim düzeyine uygun olmayan aşırı hareketlilik, dikkati sürdürmede güçlük ve yetersiz dürtü kontrolü gibi belirtilerin gözlendiği bir bozukluktur. (McCracken 2000) DSM-III-R'de (1989). Genelde dikkat eksikliği ile hiperaktivite durumu birlikte görülmektedir. Buna karşın; bazen hareketliliğin ön planda olduğu, dikkat eksikliğinin geri planda olduğu veya tam tersi olarak dikkat eksikliğinin ön planda olduğu, hareketliliğin arka planda olduğu durumlar da olabiliyor.
Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB), tam nedeni bilinmemekle birlikte, kökeninde biyo-psiko-sosyal nedenler olduğu söylenmektedir. Bununla birlikte doğum öncesi ve sonrasında oluşan beyin zedelenmelerinden de bahsedilmektedir.
DEHB’nun zekayla ilgisi yoktur. Çocuğa DEHB tanısı konması için; 7 yaşından önce belirtileri göstermesi ve en az iki farklı ortamda (ev/okul) bu tablonun görülmesi gerekir.
DEHB’nin Belirtileri Nelerdir?
HİPERAKTİF ÇOCUK;
- Enerjiktir, ellerini ayaklarını nereye koyacağını bilemez, kıpır kıpırdır.
- Başladığı işi bitirmekte zorlanır.
- Sakin duramaz, sandalyeden atlar, düşer, ayaklarını yere vurur, yüksekten atlar.
- Hemen her şey olsun ister. Aklına geleni söyler.
- Sonuçları düşünmeden hareket ettiği için kazaya eğilimlidir.
- Aşırı konuşur, sessizce oynayamaz, başkalarının oyunlarına karışır.
- Sırasını bekleyemez, söz almadan konuşur, başkasının sözünü keser.
- Düzensizdir.
DİKKAT EKSİKLİĞİ OLAN ÇOCUK;
- Dikkatini 1-2 dakikadan fazla bir konu üzerinde yoğunlaştıramaz.
- Aklı kolay karışır.
- Bir yere odaklanmakta ve dikkatini devam ettirmekte zorlanır.
- Kolay sıkılır.
- Aralıklı performans gösterir, ödevini 1 gün yaparken 2. gün yapmaz.
- Organize olamaz, eşyalarını bulamaz.
- Sırası, odası, dolabı savaş alanı gibidir.
- Unutkandır.
DEHB inatçılık, kişilik bozukluğu ya da tembellik değildir.
DEHB olan bir öğrenci sınıfta nasıl davranır?
- Yerinde duramaz, sakardır, sık sık düşer.
- Sırasını bekleyemez.
- Açıklamaları tam olarak dinleyemez.
- Başladığı işi bitiremez.
- Kötü yazı yazar.
- Okul gereçlerini kaybeder.
- Konuyla alakasız sorular sorar, sorulara alakasız cevaplar verir.
- Karşısındaki sözünü bitirmeden yürüyüp gider.
- Ani duygusal değişimler yaşar; çabuk kırılır, çabuk sıkılır, erken vazgeçer.
- Eleştirildiğinde sert tepki verir.
- Üstüne başına dikkat etmez.
- Dalıp dalıp gider. Ses çıkarmadan kendi kendine konuşur.
- Organizasyon yeteneği yoktur.
DEHB çocukları nasıl etkiler?
-Sınıfta kalma
-Okulda başarısızlık
Böyle bir durum fark edildiğinde lütfen çocuğunuzun öğretmeniyle, rehber öğretmeniyle iletişime geçin ve doktora başvurun.
DEHB Tanısı Konuldu Ve Eğitimde Neler Yapmalıyız?
-Sorulara dikkat eksikliği olan çocuğun adını söyleyerek başlayın.
- Onları ödüllendirin.
- Ödevlerini yaparken ara vermelerini sağlayın.
-Ama her şeyden önce onları sevin.
- Yoğun hareket gerektiren yüzme, basketbol, sosyal, sportif ya da kültürel etkinliklere katılımını destekleyin.
- Övün, cesaret verin, umutlandırın.
- Yüksek sesle kitap okutun.
- Her şeyi tekrarlayın.